Inama y’Abaminisitiri yateranye ku wa Gatanu tariki ya 28 Ugushyingo 2025, iyobowe na Perezida Paul Kagame mu Rugwiro, yongeye kuzana impinduka zikomeye mu miterere y’imicungire y’imari n’akarere ka politiki mu Rwanda, by’umwihariko binyuze mu gukuraho burundu inoti zishaje no gushyiraho abayobozi bashya mu nzego zitandukanye. Iyi myanzuro ikomeye ifite aho ihurira n’umutekano w’ifaranga ry’igihugu, imicungire y’amabanki ndetse no guteza imbere uburyo bushya bw’ubwitabire bw’abaturage mu kwishyurana mu buryo bwizewe.
Inama y’Abaminisitiri yemeje ko inoti zishaje za 500 Frw, 1000 Frw, 2000 Frw, na 5000 Frw zizahagarika gukoreshwa mu gihe cy’amezi 12 gusa. Nyuma y’icyo gihe, ntizizongera kwakirwa na banki, na serivisi iyo ari yo yose, ndetse ntizizongera kugira agaciro mu Rwanda.
Inoti zakuweho zirimo:
-
500 Frw zakozwe mu 2004 na 2013
-
1000 Frw zakozwe mu 2004 na 2015
-
2000 Frw zakozwe mu 2007
-
5000 Frw zakozwe mu 2004 na 2009
Iki cyemezo kigamije kurinda umutekano w’ifaranga, gukumira amafaranga yashaje ashobora kwinjira mu isoko ry’ubucuruzi, ndetse no korohereza abaturage gukoresha amafaranga afite umutekano kandi abyara icyizere.
Abaturage basabwa kwegera amabangikiro yose y’emewe na BNR, bakakusanya inoti zishaje bafite bakazisimbuza zitagisohoka ku isoko, mbere y’uko amezi 12 arangira.
Ibi byemezo ntabwo ari ibisanzwe; bifite imvano nini mu micungire y’ifaranga ry’igihugu. Impamvu zituma Leta ikuraho inoti zishaje zirimo:
-
Kurwanya amafaranga mpimbano – inoti nshya ziba zifite ikoranabuhanga rigezweho ribuza abashobora kwandika cyangwa guhanga inoti mpimbano kubikora.
-
Guteza imbere ireme ry’ifaranga – inoti zishaje ziba zaratakaje imiterere, zigahinduka yoroshye kwangirika.
-
Kongera uburyo bwo kwishyurana hakoreshejwe ikoranabuhanga – igihugu kigenda gishyira imbere ubwishyu bw’ikoranabuhanga (cashless), bityo kugumana inoti zishaje bikaba bibangamira gahunda ndende yo guhindura uburyo igihugu cyishyurana.
Kwemeza Umushinga w’Itegeko rigenga Banki Nkuru y’u Rwanda
Inama y’Abaminisitiri yanemeje umushinga w’itegeko rishya rigenga Banki Nkuru y’u Rwanda (BNR). Iri tegeko rishya rizafasha mu:
-
Gushimangira imbaraga za BNR mu kugenzura amabanki
-
Gucunga isoko ry’ifaranga n’ivunjisha
-
Kurinda icyuho cyangwa ibikorwa bishobora guhungabanya umutekano w’ubukungu
-
Gushimangira imiyoborere myiza mu mabanki, no kurwanya ruswa mu micungire y’umutungo wa Leta
Ni intambwe ikomeye ishyigikira ibyo igihugu kimaze imyaka kibaka: imari inoze, amabanki yizewe, n’ubukungu butekanye.
Impinduka zikomeye mu buyobozi bwa Leta
Inama y’Abaminisitiri yashyize mu myanya abayobozi bashya mu nzego zitandukanye, hagamijwe kunoza imikorere, kongera ubushobozi bw’inzego no guha abaminisitiri n’intumwa za Leta imbaraga n’ubushobozi bwo gutanga umusaruro ufatika.
1. Nirere Madeleine – Umuvunyi Mukuru
Nirere Madeleine yahawe manda nshya nyuma y’akazi gakomeye yakoze mu kwimakaza imiyoborere myiza, kurwanya ruswa, no kurwanya akarengane kagirira abaturage nabi. Kongererwa manda ni ikimenyetso cy’ubwizere igihugu kimufitiye.
2. Amb. Fidelis Mironko – Umunyamabanga Uhoraho muri MINAFFET
Ambasaderi Mironko ni umwe mu banyadiplomate bamenyerewe mu ruhando mpuzamahanga. Amateka y’akazi ke arimo:
-
Ambasaderi muri Turukiya (2020–2023)
-
Uhagarariye igihugu muri Kazakhstan, Azerbaijan, Lebanon na Jordan
-
First Counsellor mu Bwongereza (2015–2020)
-
Second Counsellor muri USA (2010–2015)
Amb. Mironko afite impamyabumenyi nyinshi mu Political Science no mu Rwanda’s Foreign Affairs, yakuye muri kaminuza zo muri Leta Zunze Ubumwe za Amerika.
Kuba yagizwe Umunyamabanga Uhoraho ni ikimenyetso ko Minisiteri y’Ububanyi n’Amahanga ikomeje gushyira imbere abashoboye bazamura isura y’igihugu mu ruhando mpuzamahanga.
3. Jean Marie Vianney Ndayizigiye – Umunyamabanga Uhoraho muri MINISANTE
JMV Ndayizigiye ni inzobere mu bugenzuzi bw’imari n’imiyoborere. Afite uburambe mu:
-
REG – Umuyobozi w’Ubugenzuzi bw’Imbere
-
Unguka Bank Plc – Umuyobozi w’Ubugenzuzi bw’Imbere
-
Kaminuza y’u Rwanda – Umuyobozi mu bugenzuzi bw’imari
Yagize uruhare rukomeye mu kunoza igenzura ry’ikoreshwa ry’umutungo wa Leta no kugenzura uko ibigo by’imari bikora. Impamyabumenyi ze zituruka muri Kaminuza y’u Rwanda, aho afite icyiciro cya kabiri n’icya gatatu mu ibaruramari.
Gushyiraho Inama z’Ubuyobozi nshya
Kaminuza y’u Rwanda
Inama Nkuru y’Ubuyobozi ya UR yashyizweho iyobowe na:
-
Dr. Pradeep Khosla – Perezida
-
Ivan Murenzi – Visi Perezida
Iyi nama izaba ifite inshingano zo kurushaho guteza imbere ireme ry’uburezi muri Kaminuza y’u Rwanda, kongera ubushakashatsi, no gufasha kaminuza kuzamura urwego rwayo mpuzamahanga.
Isoko ry’Imari n’Imigabane (Capital Market Authority)
Hashyizweho Inama y’Ubuyobozi iyobowe na:
-
Marc Holtzman – Perezida
-
Hortense Mudenge – Visi Perezida
Iyi nama izafasha guteza imbere isoko ry’imari rigendanwa n’icyizere, ririmo imigabane, impapuro mpeshwamwenda n’ibindi.
Ubwikorezi bushya mu Mujyi wa Kigali
Inama y’Abaminisitiri yagejejweho uburyo bushya bwo gutwara abagenzi mu Mujyi wa Kigali, bufite intego yo:
-
Kongera umuvuduko w’ingendo
-
Kugabanya umuvundo ku mihanda
-
Gukoresha uburyo burengera ibidukikije
-
Kongera imikoreshereze y’ubwikorezi rusange bufite ireme
Ubu buryo buzashyirwa mu yindi mijyi mu gihe kiri imbere, hibandwa ku kongera buses zikoresha amashanyarazi, uburyo bw’ikoranabuhanga muri serivisi za transport, n’izamuka ry’umuvuduko w’ingendo.
imyanzuro yose yisome aho munsi unarebe video ukore subscribe


Okay, I tried out gamebetapp, and it’s pretty cool so far. Interface is clean and they are always updating the platform so there’s always something new. Check it here: gamebetapp