Ntuzongera Gutinda Kujya ku Kazi cyangwa Gutaha – Kigali Yatangije Gahunda Nshya yo Gutwara Abagenzi: Bisi Zihuta, Zigendera ku Gihe, zifite Imihanda n’Ibyapa Byabyo Byihariye

Guhera tariki ya 02 Ukuboza 2025, mu Mujyi wa Kigali haratangizwa guhunda nshya yo gutwara abagenzi mu buryo bwa rusange, gahunda igamije guhindura burundu uburyo abantu bagenda mu mujyi, ikarushaho gutanga serivisi zizewe, zihuse kandi zirengera ibidukikije. Ni gahunda ifatwa nk’ihuzabikorwa rishya rishyira imbere ikoranabuhanga, umutekano mu muhanda no kugabanya ubwinshi bw’imodoka ku mihanda ya Kigali.

Iyi gahunda ije ishingiye ku myanzuro y’Inama y’Abaminisitiri yo ku wa 28 Ugushyingo 2025, aho hafashwe umwanzuro wo kuvugurura imikorere y’ubwikorezi rusange hagamijwe kurushaho gutanga serivisi zihuriweho kandi ziboneye.

 

Kimwe mu by’ingenzi bizagaragara muri iyi gahunda ni uko bisi zizajya zigendera ku ngengabihe yagenwe, bikarinda abagenzi gutinda kuva muma gare cyangwa kujya ku kazi birukanka. Abaturage bazatangira kubona uburyo bwihariye bwo kumenya neza igihe bisi igeze ku muhanda runaka, ibyo bikazakuraho rwose ikibazo cyo gutinda ku masaha.

Ni gahunda ihuza n’icyerekezo cy’Igihugu cyo kubaka ubwikorezi bwihuse kandi bugezweho, burengera ibidukikije nk’uko biteganyijwe muri NST2 ndetse n’icyerekezo cya Rwanda 2050.

 

Ikoranabuhanga rigezweho mu gucunga imodoka

Iyi gahunda izaba ifite uburyo bugezweho bwo gukurikirana imodoka mu buryo bw’ikoranabuhanga (tracking system), aho bisi zizajya zigenzurwa ku gihe nyacyo. Ibi bizafasha kumenya aho bisi ziri, aho zikenewe cyane, no kuziranganya mu mihanda uko bikwiye.

Abafite smartphone bazajya babasha kureba:

  • aho bisi igeze,
  • umuvuduko n’urugendo irimo gukora,
  • ingengabihe yayo isanzwe.

Nubwo iyi serivisi yo kureba bisi kuri telefoni izatangira nyuma y’ukwezi kumwe, byitezwe ko izafasha cyane abaturage mu gutegura ingendo zabo neza.

 

Imihanda yihariye ya bisi igiye gushyirwaho, indi imaze kurangira

Mu rwego rwo kunoza imikorere y’izi bisi nshya, hazashyirwaho imihanda yihariye (Bus lanes), aho bisi zizajya zinyuraho zitabyigana n’izindi modoka zisanzwe. Ibi ni byo bizatuma bisi zishya zishobora kwihuta kurusha n’imodoka bwite, bityo abantu benshi bahitemo bisi kuko ari bwo buryo bwihuse.

Imwe mu mihanda ikomeye iratangiranye n’iyi gahunda irimo:

Downtown – Prince House (yose yarangijwe)

Imirimo yose yo kuhakorera imihanda yihariye y’amabisi yarangiye. Uyu niwo muhanda uzatangirirwaho gahunda nshya.

Sonatubes – Gahanga

Birimo kubakwa kandi bizaba byarangiye mu mezi atandatu ari imbere.

Nyabugogo – Gishushu

Uyu na wo uri mu yihutishwa kuko ari umwe mu mihanda izafasha cyane mu kugabanya umubyigano w’imodoka.

Mu mezi atandatu ari imbere, imirimo myinshi izaba yarangiye, bityo bisi zitangire gukora nta nkomyi.

 

Urwego Ngenzuramikorere (RURA) rumaze igihe rutangaza ko hagombaga gushakwa umuti w’ikibazo cy’ubwikorezi rusange. Ku wa 8 Ukwakira 2025, Umuyobozi Mukuru wa RURA, Evariste Rugigana, yemeje imbere ya Sena ko hashyizweho ikigo cya Leta kitwa Ecofleet Solutions Ltd, kizajya kigenzura kandi kinononsore serivisi z’ubwikorezi rusange.

Rugigana yagize ati:

“Tugomba kunoza umwuga w’ubwikorezi rusange kugira ngo tugabanye moto n’izindi modoka ku mihanda, bityo tugire umutekano n’ibidukikije bitangirwa n’ubwinshi bw’imodoka.”

Iki kigo ni cyo kizaba gishinzwe kugenzura bisi nshya, ibiciro, ingengabihe n’ahantu bisi zagenewe kunyura.

ikiganirio kuri televisiyo rwanda 

Guhangana n’ikibazo cy’ubwinshi bw’abagenzi mu gitondo

Kimwe mu bibazo byakunze kuvugwa ni uko mu gitondo abantu bajya ku kazi basangaga ari umuvundo, abenshi bagatinda bategereje moto cyangwa takisi rusange. Leta yemeje ko kakavuyo ko mu gitondo kazacika burundu, kuko gahunda nshya izaba ihuza:

  • ingengabihe,
  • umubare uhagije wa bisi,
  • imihanda yihariye,
  • ikoranabuhanga.

Abaturage bazahabwa ingengabihe aho buri bus zizaja zihagarara hazaba hamanitswe igihe nyacyo bisi izagera. Ibi bizatuma abagenzi bategura ingendo zabo neza kandi badatakaza umwanya.

 

 

Abantu benshi bibazaga uburyo bisi zishobora kuzihuta kurusha imodoka bwite. Gusa Minisiteri y’Ibikorwaremezo yasobanuye ko ibi bishoboka kuko bisi zizaba zifite imihanda yazo yihariye, bityo ntizizajya zihagarikwa n’imbinduka z’umuvuduko w’urujya n’uruza rw’imodoka rusanzwe.

Kandi izo bisi ntizizigera zitegereza ko zuzura abagenzi  kugira zigende hazaja  hakurikije ingengabihe, bitandukanye n’uko byari bisanzwe.

 

Minisiteri y’Ibikorwaremezo yongeye kwemeza ko umubare wa bisi uzaba uhagije, kandi ko izo bisi zose zigeze i Kigali. Ibi bivuze ko ikibazo cy’uko imodoka zidahagije nta bwo kizongera.

Abaturage bazasanga bisi ziboneka kenshi kandi aho bisi ziri hose mu mujyi.

 

 

Iyi gahunda izagira ingaruka nziza ku banyarwanda n’abatuye Kigali by’umwihariko:

Guhangana n’akajagari ko mu muhanda

Moto n’imodoka bwite byari byarushije umubare, bikagira uruhare mu mipakururano, impanuka n’umubyigano. Guteza imbere bisi ni umuti urambye.

Kugabanya ibyakenerwa kuri lisansi

Abantu benshi bazahita bahitamo bisi kurusha imodoka zabo bwite.

Kwihuta mu rugendo

Bisi zizaba zifite inzira zazo, ntizibe zishamirana n’imodoka zisanzwe. Uru ni rwo ruhare rukomeye mu gutuma ziba vuba kurusha byose.

Korohereza abakozi bajya ku kazi no gutaha

Nta muntu uzongera gutakaza isaha agiye gushaka moto mu gitondo. Ni kimwe mu byashingiyeho Leta itangira kuyinoza.

Kurengera ibidukikije

Iyi gahunda ijyana n’umujyi udasohora imyuka ihumanya – Kigali irimo kugera ku nzozi z’umujyi wo mu rwego rwo hejuru.

 

 

Gahunda nshya yo gutwara abagenzi mu Mujyi wa Kigali ni inzira igana ku bwikorezi bugezweho, bunoze kandi burambye. Binyuze mu bisi zihuse, zicunzwe n’ikoranabuhanga, zikaba zinanyura mu nzira zazo zidasaranganya n’izindi modoka, Kigali igiye guhindura uburyo bw’imodoka rusange burundu.

Abaturage barasabwa kwakira iyi gahunda, kuyigirira icyizere no kuyitabira, kuko igamije gukemura ibibazo byinshi by’ubuzima bwa buri munsi—kuva ku mutekano mu muhanda, kudatakaza igihe, kugera ku kazi kare, kugeza ku kurengera ibidukikije.

Iki ni ikimenyetso cy’umujyi utezwa imbere mu buryo burambye Kigali y’ejo hazaza izaba umujyi wihuta, utangiza gake ibidukikije kandi ufasha buri muturage kugenda neza.

 

One thought on “Ntuzongera Gutinda Kujya ku Kazi cyangwa Gutaha – Kigali Yatangije Gahunda Nshya yo Gutwara Abagenzi: Bisi Zihuta, Zigendera ku Gihe, zifite Imihanda n’Ibyapa Byabyo Byihariye

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *